| Newsletter |
|
Aby móc otrzymywać e-maile z Kama Starachowice musisz się zarejestrować. |
| Aktualnie online |
 Gości online: 19
Użytkowników online: 0
Łącznie użytkowników: 3
Najnowszy użytkownik: marko1321
|
| Kalendarz |
| Ni |
Po |
Wt |
śr |
Cz |
Pi |
So |
| |
|
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
| 6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
12 |
| 13 |
14 |
15 |
16 |
17 |
18 |
19 |
| 20 |
21 |
22 |
23 |
24 |
25 |
26 |
| 27 |
28 |
29 |
30 |
31 |
|
|
|
|
| Sensacja techniczna sprzed 40000 lat |
Śmiercionośna maszyna
Właściwie nie ma się czym chwalić. Pierwsza w
dziejach maszyna wynaleziona przez, człowieka,
przeznaczona była do usprawnienia zabijania, do
powiększenia zasięgu i siły rażenia dzid miotanych
przedtem ręcznie. Nieznany wynalazca łuku musiał być
człowiekiem niezwykle pomysłowym i bystrym
obserwatorem. Wymyślone przez niego urządzenie
stanowi bowiem pierwszy w dziejach przykład celowego
magazynowania energii.
Fakt, że pierwsza wynaleziona przez człowieka maszyna
służyła do zabijania, nie był przypadkowy, ale też
nie wynikał bynajmniej z krwiożerczego instynktu
tkwiącego w ludzkiej naturze. Po prostu w paleolicie,
czyli starszej epoce kamiennej (zwanej też epoką
kamienia łupanego), podstawowym zajęciem człowieka
było polowanie. Ludzie koczowali wówczas w
niewielkich, kilkudziesięcioosobowych grupach po
odwiecznej puszczy żywiąc się głównie tym, co
upolowali. Zbieractwo — wyszukiwanie jadalnych owoców
leśnych i korzonków — było tylko koniecznym (można by
rzec witaminowym) uzupełnieniem zasadniczego wówczas
pokarmu — mięsa. Ten zestaw menu zmuszał pradawnych
łowców do bezustannego przemierzania puszczy w pogoni
za zwierzyną. Prymitywna broń — maczuga, drewniany
oszczep czy kamień — której użycie wymagało znacznej
sprawności fizycznej — była niezbyt skuteczna, gdy
trzeba było razić ruchliwe i szybkie cele.
Nadrabiając braki swej natury pomysłowością, człowiek
urządzał zasadzki i nagonki, kopal doły-pułapki, a z
czasem (kilkadziesiąt tysięcy lat temu) oswoił sobie
i wytresował nieocenionego towarzysza łowów — psa.
Niemniej, aż do momentu wynalezienia łuku, koczujące
gromady myśliwych żyły stale na pograniczu głodu.
Mięso jest produktem łatwo psującym się i nie można
go zbyt długo przechowywać. Toteż kilka kolejnych
nieudanych polowań nieuchronnie oznaczało głód.
Człowiek ówczesny poświęcał więc cały swój czas
zdobywaniu pożywienia. Jeśli uważamy za słuszne
przysłowie, głoszące, iż „potrzeba jest matką
wynalazków", nie powinniśmy się dziwić, że pierwsza
maszyna miała takie właśnie przeznaczenie.
Mezolityczne malowidło naskalne zachowane w jednej z grot w Hiszpanii: łucznik
strzela do górskiej kozicy
Łuk spowodował prawdziwy przewrót w sposobie życia
człowieka. Dzięki niemu stale dotąd zagrożony byt
naszych pradawnych przodków został zabezpieczony. Łuk
skrócił też znacznie czas poświęcany na zdobywanie
pożywienia. Myśliwi z epoki kamiennej przyzwyczajeni
do stałej aktywności, a dysponujący teraz wolnym
czasem — mogli zająć się rozwijaniem innych,
przeróżnych umiejętności. Właśnie dzięki znajomości
łuku następuje wówczas coś w rodzaju pierwszej
„rewolucji technicznej". Pojawia się niezwykle bogaty
i zróżnicowany zestaw najprzeróżniejszych, coraz
doskonalszych narzędzi z drewna, kamienia, kości i
rogu — różnego rodzaju noże, szydła, rylce, piły,
wiertła itp.
malowidło odkryte w Hiszpańskich grotach: scena zbiorowego polowania na
stado jeleni
Powstają także pierwsze narzędzia
skonstruowane z dwóch różnych materiałów, których
najpowszechniejszym przykładem był drewniany oszczep
zbrojony krzemiennym grotem. Lukowi też zawdzięczamy
zapewne pierwszy potężny rozkwit prawdziwej sztuki —
m.in. zaczęto wówczas stosować barwniki naturalne do
zdobienia ciała oraz malowideł naskalnych, które do
dziś urzer kają nas swym prawdziwym artyzmem.
Nie wiemy, kiedy dokładnie człowiek zaczął posługiwać
się łukiem — zazwyczaj wynalazek ten umieszcza się w
okresie odległym o 70 000—40 000 lat przed naszą erą.
Przypuszcza się też, że pojawił się on niezależnie w
rozmaitych punktach naszego globu. Zachowały się
ślady wskazujące na znajomość i stosowanie łuku na
obszarze Europy i Afryki ok. 35 000 r. p.n.e.
Łuk na długie stulecia stał się podstawową bronią.
Używały go wszystkie armie starożytności i
średniowiecza. Zachowało się wiele legend i podań o
ludziach, którzy osiągali we władaniu nim prawdziwe
mistrzostwo. Ojciec Aleksandra Wielkiego, Filip
Macedoński, stracił prawe oko oblegając bogate
greckie miasto Metonę. Wybił mu je ponoć świetny
łucznik Asteros strzałą — na której napisał: „W prawe
oko króla Filipa".
Na tej samej zasadzie, co łuk, oparte były niektóre
ze starożytnych machin miotających pociski —
stosowane od IV w. p.n.e. na terenie starożytnej
Grecji. Z łuku wywodzi się również kusza, znana już w
starożytności, głównie na Dalekim Wschodzie. W
Europie rozpowszechniła się ona w średniowieczu.
Urządzenia te, dzięki stosowaniu stalowych łuków oraz
napinaniu cięciwy za pomocą kołowrotu lub korby,
miały znacznie spotęgowaną siłę wyrzutu pocisku, a
przez to również większy zasięg. W 1130 r. sobór
lateraneński zabroni! nawet pod groźbą klątwy
kościelnej używania kuszy przeciw chrześcijanom,
określając ją jako „...niemal szatańskie narzędzie
mordu, które zabija człowieka tak szybko, że nawet
nie czuje on trafienia..." Zakazu tego zresztą nie
respektowano.
Wprowadzenie kuszy nie zmniejszyło jednak wcale roli
łuku.
Epizod z bitwy pod Crecy (ilustracja ze starej kroniki francuskiej): z prawej łucznicy angielscy, z lewej kusznicy genueńscy
Na przykład w bitwie pod Crecy (1346 r.)
angielscy łucznicy rozgromili oddział kuszników
genueńskich wspomagających armię francuską. Przyczyną
tego było, że kusza, choć miała większy zasięg i
zapewniała większą precyzję trafienia, była znacznie
mniej szybkostrzelna od łuku. Wprawni w strzelaniu
Anglicy, których sportem narodowym było wówczas
łucznictwo, potrafili wyrzucać ze swych długich łuków
24 strzały na minutę. Z czasem jednak rozwój broni
palnej (zapoczątkowany w XVI w.) wyparł łuk z
uzbrojenia armii europejskich. Schyłek jego kariery
przypada na XVII w., kiedy stosowały go jeszcze
niektóre oddziały specjalne — np. lekka jazda
tatarska. Pamiętamy z „Trylogii" niezrównanego
łucznika tamtej epoki — pana Muszalskiego.
Luk przetrwał do naszych czasów jako sprzęt sportowy.
W łucznictwie nasi zawodnicy, a zwłaszcza zawodniczki
odnoszą poważne sukcesy międzynarodowe.
Mgr inż. Bolesław Orłowski
źródło młody technik 11/71
kama
|
| Oceny |
Tylko zarejestrowani użytkownicy mogą oceniać zawartość strony Zaloguj się lub zarejestruj, żeby móc zagłosować.
Brak ocen. Może czas dodać swoją?
|
|
