| Newsletter |
|
Aby móc otrzymywaæ e-maile z Kama Starachowice musisz siê zarejestrowaæ. |
| Aktualnie online |
 Go¶ci online: 11
U¿ytkowników online: 0
£±cznie u¿ytkowników: 3
Najnowszy u¿ytkownik: marko1321
|
| Kalendarz |
| Ni |
Po |
Wt |
¶r |
Cz |
Pi |
So |
| 1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
| 8 |
9 |
10 |
11 |
12 |
13 |
14 |
| 15 |
16 |
17 |
18 |
19 |
20 |
21 |
| 22 |
23 |
24 |
25 |
26 |
27 |
28 |
| 29 |
30 |
|
|
|
|
|
|
|
| Sensacja techniczna sprzed 4750 lat |
PIERWSZA WIELKA BUDOWLA KAMIENNA
24 kilometry na po³udniowy zachód od centrum Kairu, na pustynnym p³askowy¿u opodal zachodniego brzegu Nilu, w Sakka-ra, le¿y staro¿ytne cmentarzysko prawdaw-nej stolicy Egiptu — Memfisu. W miejscu tym grzebano ju¿ umar³ych w koñcu IV tysi±clecia p.n.e., w czasach kiedy pierwsza dynastia faraonów po³±czy³a pod swym ber³em w jedno pañstwo jego odrêbne przedtem czê¶ci — Egipt Dolny i Egipt Górny. W Sakkara znajduj± siê liczne grobowce — niektóre z nich to prawdziwe dzie³a sztuki. S± tam równie¿ ruiny ¶wi±tyñ oraz Serapeum, czyli podziemny cmentarz ¶wiêtych byków — Apisów. Wszystkie te zabytki przyæmiewa jednak wspania³a Piramida Schodkowa, z³o¿ona z 6 potê¿nych stopni, oraz zwi±zane z ni± budowle pomocnicze.
 Piramidê Schodkow± otacza³ niegdy¶ wysoki na ok. 10 m mur kamienny, tworz±cy prostok±t o wymiarach w przybli¿eniu 545 na 277 m. Spo¶ród 14 znajduj±cych siê w nim monumentalnych bram, 13 by³o pozornych, a tylko jedna prowadzi³a do wewn±trz, na obszar kultowy. Spora czê¶æ tego terenu zabudowana by³a ¶wi±tyniami, | kolumnadami i innymi ozdobnymi budowlami kultowymi. Przeznaczenia niektórych z nich mo¿na siê tylko domy¶laæ. Wszystkie one tworzy³y tzw. kompleks piramidy bêd±cej miejscem obrzêdów zwi±zanych z pogrzebem, a nastêpnie kultem po¶miertnym pochowanego w niej w³adcy.
Piramida schodkowa by³a grobowcem faraona D¿esera (zwanego te¿ D¿oserem albo Zoserem), pierwszego z w³adców III dynastii, panuj±cego ok. 2800 r. p.n.e. Stanowi³a ona wówczas nie lada nowo¶æ, ró¿ni±c siê swym kszta³tem, ogromem i jako¶ci± budulca od grobowców królów z poprzednich dynastii. Do czasów D¿esera bowiem w³adców Egiptu grzebano w podziemnych komorach, ponad którymi wznoszono z wysuszonej na s³oñcu ceg³y mulo-wej sporych rozmiarów prostopad³o¶ciany, o lekko nachylonych (z uwagi na budulec) bocznych ¶cianach. Archeologowie nazywaj± owe grobowce „mastabami" z powodu ich wielkiego podobieñstwa do czêsto spotykanych na wsi egipskiej ceglanych przy-murków o tej w³a¶nie nazwie, stawianych na zewn±trz domów. Oczywi¶cie pod ka¿d± mastab±-grobowcem znajdowa³y siê, obok komory grobowej, równie¿ inne pomieszczenia wype³nione rytualnymi przedmiotami oraz wszelkiego rodzaju skarbami stanowi±cymi wyposa¿enie po¶miertne w³adcy.
Faraon D¿eser zleci³ zbudowanie swojego grobowca w Sakkara swemu niezwykle utalentowanemu ulubieñcowi — Imhotepo-wi. Jest to pierwszy w dziejach in¿ynier znany nam z imienia. Imhotep by³ wedle staro¿ytnej tradycji, cz³owiekiem wszechstronnie uzdolnionym. Byl mêdrcem i doradc± króla w wa¿nych sprawach pañstwowych, a nawet czarodziejem, piastowa³ wiele najwy¿szych urzêdów, by³ wielkim kap³anem w Heliopolis, nade wszystko za¶ zas³yn±³ jako nadzwyczaj bieg³y lekarz. Byl czczony po ¶mierci jako cudotwórca-uzdrowiciel, a na ca³ym obszarze Egiptu znajdowa³y siê jego ¶wi±tynie, do których t³umnie ¶ci±gali zewsz±d chorzy w nadziei na uzdrowienie. Grecy uto¿samiali go nastêpnie ze swym bogiem medycyny Asklepiosem.
Nie wiemy oczywi¶cie, w jakim stopniu legenda o Imhotepie odpowiada rzeczywisto¶ci. Jednego tylko mo¿emy byæ pewni, a mianowicie tego, i¿ tradycja nie przesadzi³a, je¶li chodzi o jego talent architektoniczny. Z tego, co siê zachowa³o do dzi¶ z kompleksu grobowego D¿esera w Sak-kara, widaæ, ¿e Piramida Schodkowa oraz jej budowle pomocnicze stanowi³y niegdy¶ znakomicie skomponowan± imponuj±c± ca³o¶æ. Wszystkie je zbudowano z piêknego, bia³ego wapienia. Jest to pierwszy w dziejach budownictwa przyk³ad u¿ycia kamie-nia na tak wielk± skalê. Przedtem stosowano go wprawdzie, ale rzadko i bardzo oszczêdnie. Piramida Schodkowa oraz kompleks otaczaj±cych j± budowli w ca³o¶ci wymurowane z wapienia, musia³y stanowiæ wówczas sensacjê nie lada jako pionierska nowo¶æ. Nic wiêc dziwnego, ¿e staro¿ytna tradycja przypisuje Imhotepowi równie¿ obok innych zas³ug, wynalezienie murarstwa z kamienia.
 Budowê grobowca D¿esera rozpoczêto od wydr±¿enia podziemi wykuto w skalnym pod³o¿u g³êboki na 28 m szyb o przekroju kwadratowym 7 \ 7 m. Na dnie tego szybu zbudowano z granitowych bloków komorê grobow±, do której prowadzi³o wej¶cie przez otwór w sklepieniu. Po z³o¿eniu faraona do grobu, otwór ten przykryto blokiem granitowym wa¿±cym ponad 3 tony. Wokó³ komory grobowej wydr±¿ono cztery korytarze oraz d³ugi na przesz³o 20 m chodnik wiod±cy w kierunku pó³nocnym. Z³o¿ono tam po¶miertne wyposa¿enie w³adcy.Nad podziemiami Imhotep wzniós³ pocz±tkowo grobowiec w kszta³cie mastaby wysokiej na 8 m, o planie kwadratowym 63x63 m. Od mastab poprzednich faraonów ró¿ni³a siê ona tylko budulcem — zamiast z ceg³y mu³owej wykonano j± z wapiennych bloków. Nastêpnie budowniczy powiêkszy³ j± i nada³ jej kszta³t prostok±ta
0. wymiarach ok. 75 x 66 m — przykrywaj±c ni± równie¿ wyloty 11 szybów wiod±cych do komór grobowych najbli¿szej rodziny faraona. Na tej mastabie ustawi³ Imhotep trzy coraz mniejsze tworz±c w ten sposób schodkowy grobowiec nowego typu. Nadal jednak niezadowolony ze swego dzie³a architekt powiêkszy³ je znacznie w planie
1. doda³ jeszcze dwa stopnie-mastaby. Ostatecznie grobowiec przybra³ kszta³t piramidy z³o¿onej z sze¶ciu stopni, wysokiej na oko³o 60 m. Podstawa jej jest prostok±tem o wymiarach 140 na 118 m.
 Tak powsta³a pierwsza piramida, a zarazem pierwsza wielka budowla wzniesiona z kamienia. Nie wiadomo, w jaki sposób i dlaczego dokona³o siê przej¶cie od piramidy schodkowej do piramidy w³a¶ciwej maj±cej kszta³t ostros³upa. Prawdopodobnie, który¶ z nastêpnych nowatorów postanowi³ zape³niæ przestrzenie pomiêdzy stopniami. Nie wiadomo zreszt± równie¿, czy zmiany kszta³tu królewskich grobowców nie by³y zwi±zane ze zwyciêstwem jakiego¶ kultu religijnego nad innym wcze¶niejszym. Takim ogniwem po¶rednim wydaje siê piramida w Medum, nale¿±ca zapewne do jednego z nastêpców D¿esera, faraona Huni — pocz±tkowo by³a ona o¶miostopniow± piramid± schodkow±, a ostateczna jej postaæ mia³a kszta³t ostros³upa wysoko¶ci 92 m o kwadratowej podstawie 144x144 m. Panowanie nastêpnej, IV dynastii, to okres budowy najwiêkszych i najwspanialszych piramid, z których najs³ynniejsze wzniesiono w Giza opodal dzisiejszego Kairu. Wszystkie te ogromne budowle wykonane zosta³y niezwykle prostymi ¶rodkami.Zarówno wy³amywanie i obróbka kamiennych bloków, jak ich transport, zw³aszcza pionowy, stanowi³y wówczas niezwykle ¿mudne zadania. Kamienne elementy wci±gano, aby umie¶ciæ je na odpowiednim miejscu w konstrukcji, po rampach ziemnych, które pod koniec budowy pokrywa³y niemal ca³± piramidê. Wiemy o tym na podstawie badañ nie dokoñczonych przez staro¿ytnych Egipcjan obiektów tego rodzaju. Budowniczowie piramid nie mieli jeszcze do dyspozycji ¿urawi ani innych „machin" do podnoszenia kamieni, wbrew temu, co przypuszczali niektórzy du¿o pó¼niejsi autorzy klasyczni, np. grecki historyk z V w. p.n.e. — Herodot. Nie³atwe problemy in¿ynierskie zwi±zane z budow± piramid (które nawet jeszcze dzi¶ sprawia³yby sporo k³opotu) zosta³y rozwi±zane przez ich twórców przede wszystkim dziêki znakomitej organizacji pracy i zaopatrzenia.
Mgr in¿. Boles³aw Or³owski
¬ród³o m³ody technik 7/1971
doda³ Kama
|
| Oceny |
Tylko zarejestrowani u¿ytkownicy mog± oceniaæ zawarto¶æ strony Zaloguj siê lub zarejestruj, ¿eby móc zag³osowaæ.
Brak ocen. Mo¿e czas dodaæ swoj±?
|
|
